Przeprowadzane jest zwykle w pozycji leżącej na lewym boku. Podczas badania lekarz wprowadza przez jamę ustną pacjenta gastroskop zaopatrzony w światłowody, które oświetlają badany fragment przewodu pokarmowego, a dzięki mikrokamerze umieszczonej na końcowym odcinku aparatu umożliwiają przekaz obrazu na monitor. Kanał biopsyjny w gastroskopie pozwala na wprowadzenie do żołądka różnych narzędzi zabiegowych np. sondy ultradźwiękowej, kleszczyków biopsyjnych, koszyczków do usuwania ciał obcych, a także pętli służącej do usuwania polipów. Wszystkie te instrumenty pomagają w ocenie badanego odcinka i pozwalają na przeprowadzanie ewentualnych zabiegów: pobieranie wycinków, usuwanie polipów, usuwanie ciał obcych, hamowanie krwawień.

Badanie gastroskopii nie wymaga od pacjenta specjalnego przygotowania.

• Pacjent, u którego zabieg ma być wykonywany przed południem, powinien zrezygnować z kolacji dnia poprzedniego i nie spożywać żadnych posiłków do dnia następnego aż do samego badania.
• Natomiast osoba, której badanie zostało wyznaczone na godziny popołudniowe powinna być na czczo przez co najmniej 7 godzin przed gastroskopią.

Przed gastroskopią, a najlepiej jeszcze podczas konsultacji poprzedzającej wykonanie zabiegu, pacjent powinien poinformować lekarza o wszystkich zażywanych lekach, alergiach oraz przebytych zabiegach i operacjach.

W pierwszej kolejności lekarz lub pielęgniarka znieczula gardło badanej osobie, a następnie umieszcza w ustach pacjenta plastikowy ustnik chroniący delikatny gastroskop przed ewentualnym odruchowym przegryzieniem. Przez jamę ustną lekarz wprowadza do żołądka, a następnie do dwunastnicy giętki aparat zwany gastroskopem. Lekarz prosi osobę badaną o wykonanie ruchu połykowego. Gastroskopia jest badaniem trwającym krótko i trwa najczęściej około 5-10 minut.

• objawy dyspeptyczne, np. ból, dyskomfort zlokalizowany w górnej części brzucha,
• dyspepsja z towarzyszącymi objawami alarmującymi: niedokrwistość, szybka utrata masy ciała, wymioty, dysfagia,
• odynofagia – ból przy połykaniu lub dysfagia – zaburzenia połykania,
• ból w klatce piersiowej o niejasnej etiologii,
• objawy krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego, np. fusowate wymioty,
• niedokrwistość z niedoboru żelaza,
• dyspepsja u osoby przyjmującej niesteroidowe leki przeciwzapalne np. kwas acetylosalicylowy (Aspiryna), diklofenak, ibuprofen, metamizol (Pyralgina),
• uciążliwe objawy choroby refluksowej, np. zgaga, ból za mostkiem, częste odbijania,
• silny ból w nadbrzuszu pojawiający się nocą,
• polipy żołądka,
• podejrzenie choroby trzewnej tj. celiaki.

• brak współpracy pacjenta z lekarzem
• ostre zapalenie przełyku
• napad astmy
• ciężka choroba serca
• choroba wieńcowa
• zaburzenia krzepnięcia
• tętniak aorty
• niewydolność oddechowa
• krótki okres po operacji jamy brzusznej

Przygotowanie do badania odgrywa decydującą rolę, jeśli chodzi o jego jakość i wnioski z niego płynące. Złe przygotowanie, a przez to zalegające masy kałowe mogą spowodować, że badanie będzie niediagnostyczne lub trzeba będzie je przerwać i ponowić trud przygotowania. Dlatego przestrzeganie zaleconego reżimu przygotowania jest niezwykle ważne. Jelito musi być dobrze oczyszczone, wtedy uzyskany obraz będzie wyraźny.

Podczas konsultacji przed badaniem należy poinformować gastroenterologa o wszystkich dolegliwościach oraz przyjmowanych lekach (w szczególności jeśli jest to Acard, Polocard, Aspiryna, witamina E, niesterydowe środki przeciwzapalne lub insulina).

Do przygotowania potrzebny jest lek Fortrans.

Jeśli badanie odbędzie się w godzinach popołudniowych:
3 dni przed planowanym badaniem nie należy spożywać: sałatek jarzynowych, owoców pestkowych (np. winogron, kiwi, truskawek, malin, jeżyn, jagód, pomidorów), pieczywa z całymi ziarnami zbóż, maku, pestek siemienia lnianego, gdyż mogą one zatkać kanał endoskopu, gdyby zostały w jelicie.
W dzień poprzedzający badanie zjeść lekkie śniadanie i około 13:00 na obiad zupę – krem. Około godziny 16:00 należy przygotować 2 saszetki Fortransu rozpuszczając każdą z nich w 1 litrze wody (mineralnej niegazowanej lub chłodnej przegotowanej). Przygotowany roztwór należy wypić w przeciągu 2-3 godzin pijąc 1 szklankę co 15-20 minut. Smak roztworu można poprawić dodając soku z cytryny. Od chwili rozpoczęcia przygotowania Fortransem nie należy już nic jeść. Można pić płyny klarowne niegazowane do 4 godzin przed badaniem. Normalną reakcją w czasie przygotowania są liczne wypróżnienia, pod koniec treścią płynną.
W dniu badania przygotować roztwór z pozostałych 2 saszetek rozpuszczając każdą z nich w 1 litrze wody (mineralnej niegazowanej lub chłodnej przegotowanej). Przygotowany roztwór należy wypić w ciągu 2-3 godzin pijąc 1 szklankę co 15-20 minut. Dodatkowo można pić osłodzoną herbatę z cytryną, sok jabłkowy lub z białych winogron. Płyny mogą być ciepłe.

Jeśli badanie odbędzie się w godzinach dopołudniowych:
3 dni przed planowanym badaniem nie należy spożywać sałatek jarzynowych, owoców pestkowych (np. winogron, kiwi, truskawek, malin, jeżyn, jagód, pomidorów), maku oraz pestek siemienia lnianego, pieczywa z całymi ziarnami zbóż – mogą one zatkać kanał endoskopu, gdyby zostały w jelicie.
W dzień poprzedzający badanie rano zjeść lekkie śniadanie i na obiad około godz. 13:00 zupę-krem. Około godziny 15:00 przygotować roztwór rozpuszczając każdą z 4 saszetek preparatu w 1 litrze wody (mineralnej niegazowanej lub chłodnej przegotowanej). Przygotowany roztwór należy wypić w przeciągu 4-6 godzin pijąc 1 szklankę co 15-20 minut. Smak roztworu można poprawić dodając soku z cytryny. Od chwili rozpoczęcia przygotowania Fortransem nie należy już nic jeść. Można pić płyny klarowne, niegazowane do 4 godzin przed badaniem lub zabiegiem. Dodatkowo można pić lekko osłodzoną herbatę z cytryną, sok jabłkowy lub z białych winogron. Płyny mogą być ciepłe. Normalną reakcją w czasie przygotowania są liczne wypróżnienia, z czasem treścią płynną.

UWAGA:

Osoby przyjmujące leki wpływające na krzepliwość krwi ( Acard, Polocard, Acenocumarol, Sintrom itp.), u których planowane jest usuwanie polipów, powinny przerwać ich stosowanie 5-7 dni przed zabiegiem. Wcześniej KONIECZNIE należy się skonsultować z lekarzem prowadzącym. Być może będzie potrzebnkwasa zamiana tych leków na heparynę niskocząsteczkową (np. na Clexane lub Fraxiparynę).

Osoby z chorobami wymagającymi stałego, regularnego przyjmowania leków (np. nadciśnienie tętnicze, choroba serca, padaczka) powinny zażyć poranną dawkę leków popijając wodą.

Osoby chorujące na cukrzycę powinny dodatkowo skonsultować z lekarzem prowadzącym sposób przygotowania do badania oraz poinformować rejestrację naszego ośrodka.

Osoby używające okularów do czytania proszone są o zabrania ich ze sobą.

UWAGA! W dniu badania lub zabiegu endoskopowego wykonywanego w warunkach ambulatoryjnych i w znieczuleniu dożylnym NIE WOLNO prowadzić pojazdów mechanicznych oraz konieczna jest obecność drugiej osoby.

Badanie trwa zwykle około 30 minut i jest wykonywane w pozycji na wznak lub na boku. Pacjent dla komfortu otrzymuje specjalne, jednorazowe ubranie zakrywające części intymne. Podczas wprowadzania giętkiego kolonoskopu, jelito jest dokładnie oglądane przez lekarza na ekranie monitora. Instrument służący do kolonoskopii poddawany jest dezynfekcji wysokiego stopnia przed każdym badaniem w specjalnej termiczno-chemicznej automatycznej myjni sterowanej komputerowo. Dla Państwa komfortu zabieg można wykonać w znieczuleniu i sedacji (uspokojeniu bez utraty świadomości) przeprowadzanych przez anestezjologa. W przypadku stwierdzenia jakichkolwiek zmian w obrębie jelita grubego, lekarz pobiera materiał do dalszej analizy. Zabieg usunięcia polipów jest niebolesny. Dodatkowo w trakcie badania możliwe jest odnalezienie źródła ewentualnego krwawienia i jego zatamowanie. Wykonanie tych czynności podczas kolonoskopii pozwala niejednokrotnie na uniknięcie operacji chirurgicznych.

Jeśli badanie wykonywane było w znieczuleniu lub po podaniu jakichkolwiek środków przeciwbólowych i uspokajających, reakcje pacjenta mogą być spowolnione. Z tego powodu osoba ta nie powinna tego dnia prowadzić żadnego pojazdu. Na badanie należy więc zgłosić się z osoba towarzyszącą.

• biegunki występujące z niejasnych przyczyn
• krew w stolcu
• mimowolne oddawanie stolca
• stolce „ołówkowate” (cienkie)
• ból podczas wypróżniania
• uczucie niepełnego wypróżniania
• badanie przesiewowe w kierunku polipów i wczesnego raka
• nieprawidłowości w obrębie odcinka jelita grubego podczas radiologicznych badań kontrastowych
• niedokrwistość z niedoboru żelaza o niejasnej przyczynie
• podejrzenie raka jelita grubego
• podejrzenie choroby Leśniowskiego-Crohna
• usuwanie polipów

W dniu poprzedzającym badanie wieczorem można wykonać lewatywę wykorzystując gotowe, dostępne w aptece preparaty Rectanal lub Enema. Lewatywę można powtórzyć w dniu badania. Można także wykonać dwie lewatywy w dniu badania z dwugodzinną przerwą między nimi w celu wyczyszczenia jelita i umożliwienia dokładnego obejrzenia śluzówki i ewentualnych zmian.

W trakcie badania pacjent leży na lewym boku przyciągając kolana do brzucha. Poprzez wprowadzenie rektosigmoidoskopu przez odbyt lekarz ma możliwość oglądania ścian jelita, guzków krwawnicowych (hemoroidów) i kanału odbytu. Po miejscowym znieczuleniu odbytu specjalnym żelem przez videoendoskop wdmuchiwana jest niewielka ilość powietrza która rozsuwa zapadnięte ściany pustego jelita i umożliwia dokładną jego ocenę. W trakcie badania lekarz może pobrać wycinki w celu wykonania badania histopatologicznego, usunąć ewentualne polipy i ciała obce oraz zahamować krwawienie. Badanie w zależności od wykonywanych czynności i zabiegów trwa zwykle kilka minut.

Nie ma specjalnych zaleceń po badaniu. Jeśli była potrzeba wykonania pewnych zabiegów, lekarz poinformuje o dalszym postępowaniu.

• krwawienie i bóle w okolicy odbytu
• zaburzenia w wypróżnianiu się
• występowanie guzów w okolicy odbytu
• występowanie wydzieliny i uczucie częstego świądu w odbycie i jego okolicach
• podejrzenie stanów przedrakowych
• podejrzenie endometriozy (rozrost błony śluzowej macicy poza jamą macicy)

•  brak współpracy pacjenta z lekarzem
• ostre zapalenie otrzewnej
• podejrzenie perforacji jelita
• podejrzenie zapalenia uchyłka jelita